02 Ιαν Ειδικές Οικονομικές Ζώνες (ΕΟΖ), Δεκέμβριος 2012

Οι πρόσφατες δηλώσεις του Olli Rehn ότι «Ειδικές Οικονομικές Ζώνες (ΕΟΖ) μπορούν να ιδρύονται στην επικράτεια των κρατών – μελών και οι επιχειρήσεις οι οποίες βρίσκονται σε αυτές μπορούν να λαμβάνουν στήριξη για νέες επενδύσεις, βάσει των κανόνων της ΕΕ και των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων», ανοίγει το δρόμο για ανάπτυξη των φτωχότερων περιοχών της ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό οι περισσότερο πλούσιες περιοχές θα παραμένουν στάσιμες, καθώς θα έρχονται αντιμέτωποι με αθέμιτο ανταγωνισμό, χωρίς τελωνειακούς δασμούς και χωρίς έμμεσους και άμεσους φόρους. Χωρίς να γίνεται άμεσα αντιληπτό έχουμε νέους όρους ανταγωνισμού, αυτή τη φορά μέσα στην ΕΕ. Χωρίς να υπάρχει διεύρυνση, χωρίς να υπάρξει προγραμματισμός ενισχύσεων της ενσωμάτωσης και αφομοίωσης, αλλάζει ο χάρτης ανταγωνιστικότητας στην Ευρώπη. Παράλληλα, δίδεται η δυνατότητα σε χώρες του έρποντος εργατικού επεκτατισμού να δημιουργήσουν αποικίες, καθώς θα υποχρεωθούν τα όμορα κράτη να φιλοξενούν και να περιθάλπουν τους εργαζομένους. Από την άλλη, υπάρχει η εσφαλμένη αντίληψη ότι η τοπική κοινωνία της ΕΟΖ θα ωφεληθεί σε θέματα απασχόλησης. Η πλήρης αλήθεια είναι ότι η ΕΟΖ δε θα λειτουργεί ως ζώνη Schengen, δε θα υπάρχει περιορισμός εργασίας μόνο σε κατόχους πράσινης κάρτας και ο εργασιακός ανταγωνισμός θα είναι μεγαλύτερος από αυτόν που αναμένουμε. Άρα η περιοχή θα αναπτυχθεί λόγω αύξησης δραστηριοποίησης, η ανεργία θα μειωθεί, αλλά ας μην θεωρούμε ότι θα λύσει τα προβλήματα ανάπτυξης. Αν μάλιστα βρίσκεται σε χερσαίες ζώνες, δε θα εκπλαγούμε αν συρρεύσουν μετανάστες χωρίς άδειες εργασίες για να καλύψουν τις θέσεις ανειδίκευτων.

Κάθε πράξη ίδρυσης ΕΟΖ χρειάζεται αντίστοιχη αίτηση προς την ΕΕ, νομοθετική ρύθμιση και ειδικά για την πρώτη εφαρμογή, ένα μεγάλο πλέγμα νομοθεσίας που θα διαχωρίζει την επικράτεια σε 2 ζώνες. Την υπάρχουσα και τις ΕΟΖ. Απαιτείται ειδικότερα, η ανάπτυξη ενός κατάλληλου νομικού, κανονιστικού και θεσμικού πλαισίου, το οποίο θα συμπεριλαμβάνει αποτελεσματική φορολογική διοίκηση και εξίσου αποτελεσματικά γραφεία επιθεώρησης εργασίας. Πρέπει να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι φοροδιαφυγής και ενδοομιλικών συναλλαγών που θέτουν σε κίνδυνο την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων για τα έσοδα. Για να πετύχουν οι ΕΟΖ θα πρέπει οι ζώνες να είναι γεωγραφικές και παράλληλα θεματικές. Θα πρέπει να μην υπάρχει λιανική πώληση αγαθών και υπηρεσιών, διότι διαφορετικά ότι θα κερδίσουμε από την ίδρυση θα το χάσουμε από τους διαφυγόντες εσωτερικούς φόρους.

Είναι βέβαιο ότι η νομοθεσία που θα διέπει τις ΕΟΖ θα αναφέρεται σε αρχές της επικράτειας που ανήκει ο χώρος. Όμως, οι ΕΟΖ δε βελτιώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον, παρότι μπορεί να προσελκύουν επενδύσεις καινοτομίας και υψηλής τεχνολογίας που διευκολύνουν την ανάκαμψη. Ενισχύουν πλασματικά την ανταγωνιστικότητα, την απασχόληση, παραδίδοντας τα οφέλη της ανάπτυξης στο διεθνές κεφάλαιο.Ιωάννης Σιαμάς
Internal Auditor
PhDc, Industrial Management
Logistics Engineer, MEng, MSc