10 Νοέ Ώρα να αναλάβει το δημόσιο τις πρωτοβουλίες σχεδιασμού

Ενιαία αντιμετώπιση του κλάδου της διαμεταφοράς μέσω ειδικού θεσμικού πλαισίου που θα καταλήγει στην απόκτηση μητρώου και θα αναγνωρίζει και θα εντάσσει τις επιχειρήσεις εφοδιαστικής σε έναν φορέα, ζητεί από τη νέα κυβέρνηση η Πανελλήνια Ένωση Επιχειρήσεων Διαμεταφοράς (ΠΕΕΔ).

Η νέα κυβέρνηση καλείται να επιλύσει ανέφερε σε συνέντευξη που παραχώρησε στη «Ν» ο πρόεδρος της ΠΕΕΔ κ. Ιωάννης Σιαμάς, συσσωρευμένα επί σειρά ετών προβλήματα στον τομέα των εθνικών μεταφορών και διαμεταφορών. Κατά τα τελευταία 20 χρόνια η δημόσια συνεισφορά δεν προσέδωσε την αναμενόμενη ώθηση στην ανοδική πορεία των εμπορευματικών μεταφορών. Αντί να προσφέρει εξειδικευμένες εμπορευματικές υποδομές και σχεδιασμό, όπως συνέβη στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, προσέφερε το κοινό δίκτυο της επιβατικής μεταφοράς και θεσμική στασιμότητα. Κατά συνέπεια η εξέλιξη του κλάδου αφέθηκε στην ιδιωτική πρωτοβουλία, χωρίς την κατάλληλη καθοδήγηση.
Αρχικά οι επιχειρήσεις διαμεταφοράς δημιούργησαν τη δεκαετία του ’70 ένα άτυπο εμπορευματικό κέντρο στην περιοχή του Βοτανικού Αττικής, δίπλα στον αστικό ιστό, πλησίον οδικού, σιδηροδρομικού και λιμενικού δικτύου σε θέση λειτουργικά ορθή, αλλά χωροταξικά παράτυπη. Ακολούθησε η καθετοποίηση των εμπορικών επιχειρήσεων, κυρίως των super market τροφίμων και η ανάπτυξη των παρεχομένων υπηρεσιών χερσαίας εξυπηρέτησης, παράλληλα με τις υπάρχουσες υπηρεσίες της διαμεταφοράς.
Ασύμμετρη ανάπτυξη
Κατά τα τελευταία έτη, περιμετρικά της Αττικής Οδού, αναπτύχθηκαν επιχειρήσεις του κλάδου ασύμμετρα, διάσπαρτα, ετεροβαρώς προς τη Δυτική Αττική καταδικάζοντας ουσιαστικά την περιβαλλοντική εξυγίανσή της. Στη Θεσσαλονίκη ακολουθήθηκε, αν και σε μικρότερο βαθμό, η ίδια ασύμμετρη ανάπτυξη προς την περιοχή Καλοχωρίου-Σίνδου αντιγράφοντας το μοντέλο της Αττικής. Δυστυχώς, το περιφερειακό μοντέλο της εμπορευματικής μεταφοράς δεν προωθείται.
Αντίθετα, στην λοιπή Ευρώπη η ανάπτυξη ήρθε πολύ νωρίτερα.
Όμως, το πρόσφατο άνοιγμα των ευρωπαϊκών χερσαίων συνόρων, οι μεγάλες καθυστερήσεις στη δίοδο της θάλασσας του Μαρμαρά και η ανοδική πορεία της τιμής των καυσίμων, παρουσιάζουν νέες ευκαιρίες για την ελληνική διαμετακόμιση προς τους προορισμούς της Βαλκανικής.
Δεν υπάρχει πλέον λόγος η εμπορευματική μεταφορά να κατευθυνθεί προς την Βόρεια Θάλασσα, όταν η ελληνική παράκαμψη παρέχει ποιοτική και χρονικά ακριβή υπηρεσία.
Όμως, ήρθε πλέον η ώρα να αναλάβει το Δημόσιο τις πρωτοβουλίες στρατηγικού σχεδιασμού εξειδικευμένων υποδομών καθώς και του εκσυγχρονισμού της μεταφοράς. Η ιδιωτική πρωτοβουλία πιστεύει ο κ. Σιαμάς, έχει αγγίξει τα όριά της. Δεν εξελίσσεται πια μόνη της, δεν μπορεί να προσελκύσει επενδύσεις στο χώρο ούτε πλέον οι επιχειρήσεις αναπτύσσονται εξωστρεφώς και με ένταση. Όσες το έκαναν απώλεσαν πόρους λόγω της έλλειψης θεσμικής ανταγωνιστικότητας στο χώρο.
Αναδιοργάνωση τομέων
Ξεκινώντας από την εσωτερική ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό πρέπει επιτέλους, αναφέρει, οι τομείς της εφοδιαστικής αλυσίδας (υπηρεσίες χερσαίας αποθήκης, διαμεταφορά, μεταφορά), να αναδιοργανωθούν ώστε να αποκτήσουν ταυτότητα και να μπορούν να ακολουθούν τις διοικητικές κατευθύνσεις.
Αντ’ αυτού, διατηρήθηκε, παρά τα πρόσφατα βήματα διοικητικής αναδιάρθρωσης, η συναρμοδιότητα τουλάχιστον 3 υπουργείων (Οικονομίας, Υποδομών, Περιβάλλοντος) η οποία συντηρεί την πρακτική αναρμοδιότητα και την άρνηση αποδοχής της ευθύνης για την αναδιάρθρωση της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Συμβαίνει σήμερα το εξής παράδοξο. Ενώ πλήρως καθετοποιημένες εμποροβιομηχανικές επιχειρήσεις αναπτύσσονται και λειτουργούν ομαλά, δε συμβαίνει το ίδιο και με τις υπηρεσίες εξωτερικής ανάθεσης της μεταφοράς (outsourcing). Η εμπορική εταιρεία με πλήρως καθετοποιημένη δομή, δικαιούται να μεταφέρει τα εμπορεύματά της με ΦΙΧ, μόλις αναθέτει τα 3PL σε διαμεταφορέα, δεν επιτρέπεται από το νόμο να παρασχεθούν, με τους ίδιους όρους, οι ίδιες υπηρεσίες γιατί υπεισέρχεται υποχρεωτικά νέα ανάθεση έργου σε ΦΔΧ.
Με τον τρόπο αυτό, τα θετικά της εξωτερικής ανάθεσης που είναι η μείωση του κόστους από οικονομίες κλίμακος και η εξειδίκευση που προσφέρει η διαμεταφορά, μετριάζεται από την πρόσθετη υπηρεσία που εμφανίζεται στις επιχειρήσεις διαμεταφοράς.
Συνεπώς, επειδή η διαμεταφορική εταιρεία δεν επιτρέπεται να εκτελεί μεταφορές, το όφελος δεν καταλήγει στον πελάτη και τελικά το μεταφερόμενο προϊόν δεν είναι ανταγωνιστικό. Για να γίνουν, λοιπόν, ανταγωνιστικά τα Logistics τρίτων, είναι απαραίτητη η θεσμική τους διευκόλυνση. Σε διαφορετική περίπτωση, θα αναπαράγεται το σημερινό σύστημα που παρεμποδίζει τη μεταφορική ανάθεση και την επαναφέρει στους εμπόρους καθιστώντας τους και μεταφορείς.
Νομικά – Φορολογικά
Νομικές διαφοροποιήσεις στην αστική και ποινική ευθύνη μεταξύ μεταφοράς εσωτερικού και εξωτερικού πρέπει να εξισωθούν προς όφελος της κοινής πια διαδικασίας, υιοθετώντας τους όρους της συνθήκης CMR και στο εσωτερικό της χώρας μας. Με τον τρόπο αυτό θα διευκολύνεται και η ενιαία ασφάλιση των εμπορευμάτων.
Ενιαία φορολογική αντιμετώπιση αντί του διαχωρισμού 2 ταχυτήτων στις υπηρεσίες εφοδιαστικής με αποτελέσματα βιβλίων από τη μια και ειδικές διατάξεις από την άλλη που θα δυσκολεύουν την ανάπτυξη του κλάδου και την ανταγωνιστική είσοδό τους στην ευρωπαϊκή αγορά.
Η κομβική και σημειακή ανάπτυξη υπηρεσιών εφοδιαστικής είναι αναγκαία για την καλή λειτουργία του κυκλώματος. Η διαμεταφορά πρέπει να βρίσκεται σαφώς στο κέντρο του δικτυακού κυκλώματος εμπορευματικής ροής κάθε περιφέρειας, ώστε να διατηρεί τη λειτουργικότητα του κυκλώματος και να μπορεί να ανακατευθύνει τα φορτία προς νέες πράσινες μορφές μεταφοράς (κύρια σιδηροδρομικές ή σύγχρονες οδικές). Ας μην ξεχνάμε ότι η διαμεταφορά είναι το κέντρο διανομής και υποδοχής των φορτίων. Ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται με την ολοκλήρωση των εμπορευματικών κέντρων που θα λειτουργήσουν, ως κόμβοι του ιεραρχημένου δικτύου μεταφορών, συνδεδεμένο με το διεθνές φυσικό διαδίκτυο.
Ανάπτυξη των 3PL
Θα πρέπει να γίνει επιτέλους αντιληπτό ότι η ελληνική οικονομία έχει ανάγκη από νέους πόρους. Χρειάζεται άνοιγμα προς την ανάπτυξη των 3PL. Ο διαμετακομιστικός της ρόλος στην εμπορευματική μεταφορά στοχεύει στην εξυπηρέτηση φορτίων διερχόμενων μέσω Ελλάδας. Για τους λόγους αυτούς θα πρέπει να καθορισθεί ανταγωνιστικό πλαίσιο ανάπτυξης της εμπορευματικής μεταφοράς.
Η πορεία που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα ήταν ανάπτυξη μόνο μέσω του σιδηροδρόμου, για να του διασφαλίσει έργο εν όψει της απελευθέρωσης των μεταφορών. Όμως, η οικονομία κατευθύνεται εξωστρεφώς από τις υγιείς επιχειρηματικές μονάδες και όχι από τις προς εξυγίανση προβληματικές. Πρέπει, επιτέλους, να αναπτυχθούμε και να σκεπτόμαστε όπως στην Ευρώπη.

Ι. Σιαμάς

Πρόεδρος Δ.Σ.